De ziekte van Alzheimer is een heterogene ziekte met sterke variaties in de klinische presentatie, en verloop van cognitieve achteruitgang. Individuen met
cognitieve achteruitgang vormen ook een sterk heterogene groep, met verschillende onderliggende pathologieën en een variërend risico om dementie te ontwikkelen. Deze variaties belemmeren accurate voorspellingen van ziekteprogressie, en dus ook de optimale preventie en behandel strategieën. Daarom is er een toenemende behoefte aan vroege en specifieke voorspellers van het ziekte verloop. Individuen met cognitieve problemen vertonen verschillende hersenweefselafwijkingen in een vroeg stadium zoals verstoringen van het hersennetwerk (connectomics), verminderde integriteit van de witte stof, demyelinisatie en verminderde werking van het glymfatische systeem. Deze hersenweefselafwijkingen zouden nieuwe inzichten kunnen opleveren en kunnen ten grondslag liggen aan het verloop van de cognitieve achteruitgang. Helaas zijn deze vroege voorspellers niet direct beschikbaar uit standaard MRI beelden. Daarom is onderzoeksvraag van dit project dan ook; ‘Kunnen nieuwe biomarkers, verkregen uit standaard MRI met geavanceerde analyse methodes, het ziekte beloop van individuen met cognitieve problemen voorspellen?’

Studie opzet
Dit onderzoek zal bestaan uit twee delen, namelijk een prospectief en een retrospectief deel. Deze tweeledige studieopzet stelt ons in staat om de vroege voorspellers verkregen uit standaard MRI te testen en valideren ten opzichte van gevalideerde en geavanceerde MRI-scans, terwijl we met de retrospectieve studie de toegevoegde waarde van deze voorspellers kunnen onderzoeken in grote klinische populaties. Voor de retrospectieve studie streven we ernaar om 5000 individuen van De Maastricht Studie (DMS) en 500 patiënten die eerder de geheugenpoliklinieken hebben geraadpleegd van het BioBank Alzheimer Centrum Limburg Cohort (BB-ACL) te includeren. Voor de prospectieve MRI-studie zullen 75 patiënten met verschillende stadia
van ziekteprogressie worden opgenomen uit geheugenklinieken; 25 patiënten met klinische (ziekte van Alzheimer, vasculaire of gemengde) dementie, 25 patiënten met milde cognitieve stoornissen en 25 patiënten met subjectieve cognitieve achteruitgang. Bovendien zullen 25 gezonde controles worden geïncludeerd. In de prospectief geïncludeerde individuen zal met behulp van verschillende geavanceerde MRI-technieken verscheidene hersenweefselkenmerken in kaart worden gebracht die verband houden met het myelinegehalte, het hersennetwerk en glymfatisch systeem. Vervolgens
zullen we onderzoeken met welke methodes deze vroege voorspellers het best kunnen worden geschat uit standaard MRI scans. Tot slot bepalen we het nut van deze nieuwe voorspellers ten opzichte van bestaande MRI-markers zoals atrofie en witte stof laesies en andere gevalideerde biomarkers zoals APOE-ɛ4, bloedwaarden en CSF-markers.

Verwachte uitkomst
De resultaten van dit project kunnen vroege en specifieke hersenweefselafwijkingen identificeren die ten grondslag liggen aan het ziekte beloop van patiënten met cognitieve klachten en dementie. Omdat onze beoogde methodes kunnen worden toegepast op standaard MRI-scans kan het vervolgens gemakkelijk worden geïmplementeerd in andere ziekenhuizen (op zowel prospectieve als retrospectieve datasets), aangezien er geen aanvullende MRIscanprotocollen benodigd zijn, en we zullen daarnaast de analytische hulpmiddelen beschikbaar maken. Aan het eind van het project zullen wij belangstellende partijen proactief benaderen om onze methodes in te zetten voor een betere diagnose en prognose van dementie.